Kieku Konna California

Il-Kullhadd 

F’California f’Ottubru li gej ser jergghu jivvutaw jekk iridux ikomplu taht it-tregija tal-gvernatur demokratiku Gray Davis jew jekk iridux li jilhaq gvernatur gdid. Gray Davis kien elett gvernatur ta California l-ewwel darba fl-1997 u rega gie elett anqas minn sena ilu.

Biex isir dan intuzat procedura li kienet iddahhlet fil-ligi ta’ l-istat ta’ California sa mill-1911 li pero kullhadd kien nesa dwarha. Din maghrufa bhala recall tipporvdi li jekk miljun ruh jiffirmaw petizzjon li m’humiex kutetnti bit-tmexxija tal-gvernatur, ikollha ssir konsultazzjoni mil-gdid ma l-elettorat (ghalhekk recall) biex jigi deciz jekk il-poplu iridx jirrevedi il-mandat li kien ta qabel u li jkun ghadu ghaddej.

Hawn min jaqbel ma sistema bhal din u hawn min ma jaqbilx. Min jabel jargumenta li b’hekk il-poplu jkollu kontroll kontinwu fuq il-politici li jkun tella’ u mhux irid jistenna hames snin shah jekk l-affarijiet ikunu sejrin zmerc. Min ma jaqbilx jargumenta li min imexxi irid certu zmien ma tistax tiggudika gvern fl-ewwel xhur jew snin tieghu u trid tiggudikah fuq legizlatura shiha.

Nahseb li dan l-argument jaqa jew iqum skond kemm ikun ilu fil-kariga l-gvern. Jekk gvern ikun fl-ewwel legizlatura tieghu allura ma jkunx floku li joqghodu jsiru recalls tul l-ewwel legizlatura meta hafna drabi gvern jiret hafna problemi li jhallu ta’ qablu u li ma ghandux jehel bil-htija taghhom. Izda jekk bhal fil-kaz ta’ California il-Gvernatur kien ga f’postu qabel u ghamel hames snin shah u rega’ gie elett, il-problemi ma tantx jista jfarfarhom minn fuqu specjalment jekk bhal fil-kaz ta’ California l-istat qed igarrab zbilanci kbar, qed ikollu jhallas hafna aktar imghaxijiet biex jissellef ha jiffinazja d-deficit u jekk meta tela l-Gvernatur fl-1997 ma kien hemm xejn minn dawn il-problemi.

Il-poplu Californian, mhux biss permezz tal-petizzjoni tar-recall izda anke skond surveys ta’ l-opinjoni pubblika, m’hu kuntent xejn bit-tmexxija ta’ Gray Davis li jidher li mhux ikun iebes bizzejjed biex jikkontrolla d-deficit statali. Il-poplu Californian ihossu offiz li minhabba tmexxija laxka ta’ Davis ir-rating Agencies baxxew ir-rating tal-bonds ta’ California u b’rating baxx kwazi gew kategorizzati junk bonds – offizia ghal unur ta’ stat sinjur ta’ California li permezz ta l-industrija tal-films tieghu suppost jissimbolizza il-krema tas-sistema kapitalista.

Mur ara kieku hawn Malta konna California. Wara li domna xhur shah bejn il-budget ta’ Novembru 2002 u l-elezzjoni ta’ April 2003 nisimghu lill-gvern jassigurana li l-finanzi tal-pajjiz jinsabu fis-sod u li qed jitjiebu u li allura l-gvern mhux se jkollu problemi biex jiffinanzja l-impenji kbar li dahal ghalihom skond il-pakkett ta’ shubija fl-UE, lanqas lahaq ghadda xhar li l-verita ma bdietx tohrog. U l-verita kienet differenti hafna milli kienu pengew qabel l-elezzjoni.

Kienet differenti tant li meta hargu il-figuri finanzjarji ta’ Gunju, sewwa sew 104 jiem wara l-lezzjoni, il-gvern bla misthija kellu jammetti li l-budget kien mar il-bahar u li d-defict ta’ din is-sena se jkun hafna aktar minn dak previst.

Se jkun aktar minn Lm100 miljun qalulna, meta kienu pprogettaw Lm74 miljun. Aktar kemm? Jien kont ghamilt kalkolu car kif hareg il-budget u ghedt li l-budget ma jaghmilx sens ghax ma kienx qed jipprovdi ghal infieq li kien ga kommess. Kont ghedt li d-defict veru ta’ din is-sena se jkun Lm120 miljun u biex dan jintlahaq irridu ndahhlu Lm22 miljun fi grants mil-gvern taljan u mill-UE, xi haga li taf ittul ghax dawn il-fondi biex jingibdu huma soggetti ghal hafna burokrazija. Mela d-deficit ta’ din is-ena jaf ikun bejn Lm120 miljun u Lm142 miljun u mhux l-Lm74 miljun li vvinta l-gvern biex jidher sabih sa l-elezzjoni.

Kieku konna California kieku konna ndawru petizzjoni biex nzommu l-gvern resposnsabbli ghal weghdiet fierha li ghamel meta kien jaf li permezz taghhom kien qed jaghmel mizraprezentazzjoni tal-verita’ li kien jafha kull min ried ikun jafha, fosthom l-ewwel qabel kullhadd il-gvern stess.

Kieku konna California kieku konna ninsistu li l-gvern jerga jigi quddiem l-elettorat ha jaghti rendikont ta’ ghemilu u jerga’ joqghod ghal gudizzju tal-poplu. Izda m’ ahniex California. Ahna Malta fejn il-gvern jithalla jqarraq u jilghab bil-figuri u kollox jibqa’ ghaddej qisu ma gara xejn. Fejn il-poplu donnu ma ghadux kburi b’pajjizu u bih innifsu u kollox sar jghaddi qisu xejn. Mqar li konna Califronia.